इंडक्टर म्हणजे काय?

1. प्रेरक म्हणजे काय:

इंडक्टर हा एक इलेक्ट्रॉनिक घटक आहे जो चुंबकीय क्षेत्र ऊर्जा साठवतो. हे वायरच्या एक किंवा अधिक वळणाने जखमेच्या असतात, सामान्यतः कॉइलच्या स्वरूपात. जेव्हा विद्युतप्रवाह इंडक्टरमधून जातो तेव्हा ते चुंबकीय क्षेत्र निर्माण करते, ज्यामुळे ऊर्जा साठवते. इंडक्टरचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे त्याचे इंडक्टन्स, जे हेन्री (एच) मध्ये मोजले जाते, परंतु अधिक सामान्य युनिट्स मिलिहेनरी (mH) आणि मायक्रोहेनरी (μH) आहेत.

2. चे मूलभूत घटकप्रेरक:

गुंडाळी:इंडक्टरचा गाभा हा एक जखमेचा प्रवाहकीय कॉइल असतो, जो सहसा तांबे किंवा ॲल्युमिनियमच्या वायरपासून बनलेला असतो. कॉइलच्या वळणांची संख्या, व्यास आणि लांबी इंडक्टरच्या इंडक्टन्स आणि ऑपरेटिंग वैशिष्ट्यांवर थेट परिणाम करते.

चुंबकीय कोर:कोर ही चुंबकीय सामग्री आहे जी चुंबकीय क्षेत्राची ताकद वाढविण्यासाठी इंडक्टरमध्ये वापरली जाते. कॉमन कोर मटेरिअलमध्ये फेराइट, आयर्न पावडर, निकेल-झिंक मिश्रधातू इत्यादींचा समावेश होतो. कोर इंडक्टरची इन्डक्टन्स वाढवू शकतो आणि ऊर्जेची हानी कमी करण्यास मदत करू शकतो.

ट्रान्सफॉर्मर बॉबिन:बॉबिन हा एक स्ट्रक्चरल सदस्य आहे जो कॉइलला सपोर्ट करतो, सामान्यतः प्लास्टिक किंवा सिरेमिक सारख्या नॉन-चुंबकीय पदार्थांनी बनलेला असतो. सांगाडा केवळ कॉइलचा आकार राखत नाही तर कॉइलमधील शॉर्ट सर्किट टाळण्यासाठी इन्सुलेटर म्हणून देखील कार्य करतो.

शिल्डिंग:काही उच्च-कार्यक्षमता इंडक्टर बाह्य इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक हस्तक्षेपाचा प्रभाव कमी करण्यासाठी शील्डिंग लेयरचा वापर करू शकतात आणि स्वतः इंडक्टरद्वारे तयार केलेल्या चुंबकीय क्षेत्राला आसपासच्या इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांमध्ये हस्तक्षेप करण्यापासून रोखू शकतात.

टर्मिनल:टर्मिनल हा इंटरफेस आहे जो इंडक्टरला सर्किटशी जोडतो. सर्किट बोर्डवर इंडक्टरची स्थापना किंवा इतर घटकांसह कनेक्शन सुलभ करण्यासाठी टर्मिनल पिन, पॅड इत्यादी स्वरूपात असू शकते.

एन्कॅप्सुलेशन:भौतिक संरक्षण प्रदान करण्यासाठी, इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक रेडिएशन कमी करण्यासाठी आणि यांत्रिक सामर्थ्य वाढवण्यासाठी इंडक्टरला प्लास्टिकच्या शेलमध्ये कॅप्स्युलेट केले जाऊ शकते.

3. इंडक्टर्सची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये:

अधिष्ठाता:इंडक्टरचे सर्वात मूलभूत वैशिष्ट्य म्हणजे त्याचे इंडक्टन्स, हेन्री (H) मध्ये व्यक्त केले जाते, परंतु सामान्यतः मिलिहेनरी (mH) आणि मायक्रोहेनरी (μH) मध्ये व्यक्त केले जाते. इंडक्टन्स व्हॅल्यू कॉइलची भूमिती, वळणांची संख्या, मुख्य सामग्री आणि ते कसे बांधले जाते यावर अवलंबून असते.

डीसी रेझिस्टन्स (डीसीआर):इंडक्टरमधील वायरला एक विशिष्ट प्रतिकार असतो, ज्याला डीसी प्रतिरोध म्हणतात. या प्रतिकारामुळे इंडक्टरद्वारे विद्युत् प्रवाह उष्णता निर्माण करतो आणि त्याच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम होतो.

संपृक्तता वर्तमान:जेव्हा इंडक्टरद्वारे विद्युत् प्रवाह एका विशिष्ट मूल्यापर्यंत पोहोचतो, तेव्हा कोर संतृप्त होऊ शकतो, ज्यामुळे इंडक्टन्स मूल्य झपाट्याने कमी होते. संपृक्तता करंट जास्तीत जास्त डीसी करंटचा संदर्भ देते जे इंडक्टर संपृक्ततेपूर्वी सहन करू शकते.

गुणवत्ता घटक (प्र):गुणवत्तेचा घटक हा एका विशिष्ट वारंवारतेवर इंडक्टरच्या उर्जेच्या नुकसानाचे मोजमाप आहे. उच्च क्यू मूल्याचा अर्थ असा आहे की इंडक्टरमध्ये त्या वारंवारतेवर कमी ऊर्जा कमी होते आणि सामान्यत: उच्च-फ्रिक्वेंसी ऍप्लिकेशन्समध्ये ते अधिक महत्त्वाचे असते.

सेल्फ-रेझोनंट फ्रिक्वेन्सी (SRF):सेल्फ-रेझोनंट फ्रिक्वेन्सी ही वारंवारता असते ज्यावर इंडक्टरचे इंडक्टन्स वितरीत कॅपेसिटन्ससह मालिकेत प्रतिध्वनित होते. उच्च-फ्रिक्वेंसी ऍप्लिकेशन्ससाठी, सेल्फ-रेझोनंट फ्रिक्वेंसी हे एक महत्त्वाचे पॅरामीटर आहे कारण ते इंडक्टरची प्रभावी ऑपरेटिंग वारंवारता श्रेणी मर्यादित करते.

रेट केलेले वर्तमान: हे कमाल वर्तमान मूल्य आहे जे इंडक्टर तापमानात लक्षणीय वाढ न करता सतत वाहून नेऊ शकते.

ऑपरेटिंग तापमान श्रेणी:इंडक्टरची ऑपरेटिंग तापमान श्रेणी तापमान श्रेणीचा संदर्भ देते ज्यामध्ये इंडक्टर सामान्यपणे कार्य करू शकतो. तापमानातील बदलांमध्ये विविध प्रकारचे इंडक्टर वेगळ्या पद्धतीने कार्य करू शकतात.

मूळ साहित्य:मूळ सामग्रीचा इंडक्टरच्या कार्यक्षमतेवर मोठा प्रभाव पडतो. भिन्न सामग्रीमध्ये भिन्न चुंबकीय पारगम्यता, नुकसान वैशिष्ट्ये आणि तापमान स्थिरता असते. सामान्य मुख्य सामग्रीमध्ये फेराइट, लोह पावडर, हवा इ.

पॅकेजिंग:इंडक्टरचे पॅकेजिंग फॉर्म त्याच्या भौतिक आकारावर, स्थापनेची पद्धत आणि उष्णता नष्ट करण्याच्या वैशिष्ट्यांवर परिणाम करते. उदाहरणार्थ, सरफेस माउंट टेक्नॉलॉजी (एसएमटी) इंडक्टर उच्च घनतेच्या सर्किट बोर्डसाठी योग्य आहेत, तर थ्रू-होल माउंटेड इंडक्टर्स उच्च यांत्रिक शक्ती आवश्यक असलेल्या अनुप्रयोगांसाठी योग्य आहेत.

शिल्डिंग:इलेक्ट्रोमॅग्नेटिक इंटरफेरन्स (EMI) चा प्रभाव कमी करण्यासाठी काही इंडक्टर्समध्ये शील्डिंग डिझाइन असते.